สนับสนุนโดย:
 สหราชอาณาจักร[8]
 ออสเตรเลีย
 นิวซีแลนด์[9]
 สหรัฐ
 เวียดนามใต้ พรรคคอมมิวนิสต์มลายา[10] พรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย (จนถึงปี ค.ศ. 1983)
สนับสนุนโดย:
 จีน[11][12]
 สหภาพโซเวียต[11]
 เวียดนาม (จนถึงปลายคริสต์ทศวรรษ 1970)
พรรคคอมมิวนิสต์กาลีมันตันเหนือการก่อการกำเริบคอมมิวนิสต์ในประเทศมาเลเซีย หรือเป็นที่รู้จักกันในนาม วิกฤตการณ์มาลายาครั้งที่สอง (มลายู: Perang Insurgensi Melawan Pengganas Komunis หรือ Perang Insurgensi Komunis และ Darurat Kedua) เป็นการขัดกันทางอาวุธที่เกิดขึ้นในประเทศมาเลเซียตั้งแต่ปี ค.ศ. 1968 ถึง 1989 ที่เกี่ยวข้องกับพรรคคอมมิวนิสต์มลายา (MCP) และกองกำลังรักษาความปลอดภัยแห่งรัฐบาลกลางมาเลเซียหลังจากสิ้นสุดวิกฤตการณ์มาลายาในปี ค.ศ. 1960 กองทัพปลดปล่อยชนชาติมาลายาเชื้อสายจีนส่วนใหญ่, กองกำลังติดอาวุธของพรรคคอมมิวนิสต์มลายา ได้ถอยกลับไปที่ชายแดนมาเลเซีย-ไทย ซึ่งได้มีการจัดกลุ่มใหม่และฝึกสำหรับการโจมตีรัฐบาลมาเลเซียในอนาคต การก่อความไม่สงบเริ่มขึ้นเมื่อพรรคคอมมิวนิสต์มลายาเข้าโจมตีกองกำลังความมั่นคงในโกรฮ์–เบตง ทางตอนเหนือของมาเลเซียตะวันตก ในวันที่ 17 มิถุนายน ค.ศ. 1968 ความขัดแย้งยังสอดคล้องกับความตึงเครียดที่เกิดขึ้นใหม่ระหว่างชาติพันธุ์มาเลย์กับจีนในมาเลเซียตะวันตกและสงครามเวียดนาม[20]ในขณะที่พรรคคอมมิวนิสต์มลายาได้รับการสนับสนุนอย่างจำกัดจากประเทศจีน การสนับสนุนนี้สิ้นสุดลงเมื่อกรุงกัวลาลัมเปอร์และปักกิ่งสถาปนาความสัมพันธ์ทางการทูตในเดือนมิถุนายน ค.ศ. 1974[21][22] ในปี ค.ศ. 1970 พรรคคอมมิวนิสต์มลายาประสบการแตกความสามัคคีซึ่งนำไปสู่การเกิดขึ้นของสองกลุ่มแยก ได้แก่ พรรคคอมมิวนิสต์แห่งมลายา–ลัทธิมากซ์-ลัทธิเลนิน (CPM–ML) และคณะปฏิวัติ (CPM–RF)[23] แม้จะพยายามทำให้พรรคคอมมิวนิสต์มลายาดึงดูดความสนใจมาเลย์ก็ตาม ซึ่งองค์กรถูกครอบงำโดยกลุ่มเชื้อสายจีนตลอดสงคราม[21] แทนที่จะประกาศ "สถานการณ์ฉุกเฉิน" อย่างที่อังกฤษเคยทำมาก่อน รัฐบาลมาเลเซียตอบโต้การก่อความไม่สงบด้วยการนำเสนอนโยบายหลายประการรวมถึงโครงการความมั่นคงและการพัฒนา (KESBAN), รูกุนเตตังกา (เพื่อนบ้านเฝ้าระวัง) และเหล่าเรลา (กลุ่มอาสาสมัครประชาชน)[24]การก่อความไม่สงบสิ้นสุดลงเมื่อวันที่ 2 ธันวาคม ค.ศ. 1989 เมื่อพรรคคอมมิวนิสต์มลายาได้ลงนามในข้อตกลงสันติภาพกับรัฐบาลมาเลเซียที่หาดใหญ่ในภาคใต้ของประเทศไทย สิ่งนี้ใกล้เคียงกับการล่มสลายของระบอบคอมมิวนิสต์กลุ่มตะวันออก[25] นอกจากการต่อสู้บนคาบสมุทรมลายูแล้ว การก่อความไม่สงบของพรรคคอมมิวนิสต์อื่นก็เกิดขึ้นในรัฐซาราวักของมาเลเซียในเกาะบอร์เนียว ซึ่งได้รวมเข้าด้วยกันเป็นสหพันธรัฐมาเลเซียเมื่อวันที่ 16 กันยายน ค.ศ. 1963[26]